خرید کتاب

برای مردم قبیله‌ی واپوگورو در تانزانیا سندرم سرجنباندن یکی از سرنوشت‌های شوم احتمالی است. این قبیله در ارتفاعات ماهنگ در قلب تانزانیا زندگی می‌کند: سرزمینی از کوهستان‌های تنومند، جنگل‌های پوشیده از مِه و گنج‌های کمیاب زیرزمینی از فسیل گرفته تا سنگ‌های قیمتی درخشان. در این منطقه، این مردم صدها سال در انزوا و دورازهیاهوی دنیای بیرون زندگی می‌کردند تا اینکه در سال 1959، سروکله‌ی پزشکی نروژی پیدا شد. لوئیس ژیلک-آل تقریبا 28سال داشت و تازه از مدرسه‌ی پزشکی فارغ‌التحصیل شده بود و قصد داشت مطبی در این ناحیه برپا کند. مدتی از شروع کارش نگذشته بود که متوجه چیز عجیبی شد. تقریبا هرروز، کودکانی حتی دوساله با سوختگی‌های شدیدی به مطب او آورده می‌شدند. در نمونه‌ای، دختر کوچکی دراثر شدت سوختگی کاملا تشخیص‌ناپذیر شده بود، بسیاری از کودکان دیگر هم دراثر شدت زخم‌هایشان از دنیا رفتند. سوختگی‌ها اغلب روی شبکه‌ای از زخم‌های صورتی رنگ‌پریده دیده می‌شدند که حاصل سوختگی‌های قدیمی بود.

 

درواقع، به‌نظر می‌رسید جوان‌ترین اعضای قبیله به‌طور مشکوکی دربرابر طیف وسیعی از حوادث حساس باشند. وقتی ژیلک-آل سعی کرد بفهمد چه اتفاقی در‌حال‌وقوع است، او با واکنش ترس و فرار ساکنان منطقه مواجه شد. حتی خویشاوندان کودکان مبتلا تمایلی به توضیح روند وضعیت کودکان خود نداشتند.

 

سرانجام ژیلک-آل متوجه شد بیمارانش دچار تشنج‌هایی بودند که محلی‌ها به آن کیفافا (به‌معنای مرگ کوچک) می‌گفتند. آن‌ها دراثر این تشنج‌ها گاهی در محل آتشی می‌افتادند که برای غذاپختن درست کرده بودند و گاهی نیز در رودخانه غرق می‌شدند؛ اما این موضوع به اینجا ختم نمی‌شد. همچنین، این کودکان دچار توقف در رشد و مشکلات ذهنی و رفتارهای خاصی نظیر راه‌رفتن غیرعادی و حالت چهره‌ی بی‌جان بودند. آن‌ها چندبار در روز دچار تکان‌خوردن سر می‌شدند و چشم‌های خود را می‌بستند و بارهاوبارها سرشان را به‌سمت سینه‌ی خود می‌انداختند. این بیماری معمولا چندسالی طول می‌کشید و درنهایت، با مرگ زودهنگام خاتمه می‌یافت.

 

اگرچه اعضای واپوگورو به‌ حد مرگ از کیفافا می‌ترسیدند، در سایر مناطق تانزانیا کسی درباره‌ی این بیماری مطلبی نشنیده بود و حتی قبایل همسایه نیز از آن بی‌خبر بودند. از آن زمان به‌بعد، سندرم سرجنباندن در سرتاسر شرق آفریقا از جنوب سودان گرفته تا شمال اوگاندا دیده شد و زندگی هزاران نفر را نابود کرد. در هر منطقه‌ی جدید، معلوم نمی‌شد بیماری ناگهان از کجا پیدا می‌شد؛ ولی پشت این طاعون مرگ‌بار چیست و چگونه می‌توانیم از آن جلوگیری کنیم؟